Standaardvertalingen en vertaalsuggestiesSamengesteld uit de BBTM-lijst, de BBT-lijst uit mei 1995 en aanvullingen voornamelijk voortkomend uit het werk aan de tweede vertaling van Bhagavad-gîtâ zoals ze is (aug. 1998-aug. 2003).
Samengesteld door Rûpa Sanâtana Dâsa (versie: 14-10-2005)
download deze lijst in één .pdf-file | .doc-file
A|B|C|D|E|F|G|H|I|J|K|L|M|N|O|P|Q|R|S|T|U|V|W|Y
archaïsmen | prabhupâdaïsmen
S
sacred heilig.
sacrificial arena offerplaats (de).
sage wijze (m.).
salvation verlossing (v.).
samâdhi samâdhi (de) Zie: TRANCE.
-> Jayâdvaita Swâmî: The term in English suggests not just that the meditation is "exalted" but that it's deep, that one is mentally absorbed. It carries something of the implication that one has gone beyond the state where the concentration is voluntary, to the point where the mentally absorbed state has "taken over." One meditates to reach a state of trance, and when one reaches it the state continues as if on its own. I leave it to you to decide which Dutch word to use.
-> "Krishna is so attractive that one becomes hypnotized," he [S'rîla Prabhupâda] says. Otherwise why are these boys working so hard on this farm [New Vrindâvana]? They're all qualified to earn money outside. In your country [America], sufficient money is paid for work, but these boys are hypnotized here. "You have hypnotized them, Prabhupâda," Pradyumna says. "Not I. What attraction do I have? Krishna is all-attractive. He hypnotizes you in spite of yourself. Like the Pândavas. (...) By becoming Krishna's devotees, the Pândavas underwent many difficulties. Still, their love for Krishna increased. Nârada Muni was astonished by this. 'What kind of hypnotist is Krishna?' he was asking." "(...) They are hypnotized by Krishna. That is samâdhi. Samâdhi doesn't mean inactivity. It means being completely absorbed in Krishna. Anyone chanting Hare Krishna is in samâdhi. Anyone cooking for Krishna or writing for Krishna or working in the field for Krishna is in samâdhi because the consciousness is: 'I am doing this for the satisfaction of Krishna.' (...) Samâdhi is the goal of all yoga. It is total absorption. The illiterate brahmin looking at the picture was in samâdhi because he was absorbed in thoughts of Krishna and Arjuna. But samâdhi doesn't mean sitting like a statue, holding your breath, and thinking of merging with some void or spirit. No. Working for Krishna is samâdhi. Thinking of Him is samâdhi. Preaching Bhagavad-gîtâ is samâdhi."
From: Hayagriva das. (1985). The Hare Krishna Explosion - The Birth of Krishna Consciousness in America (1966-1969). Palace Press. p. 335.
sane goed bij je verstand, verstandig (bn.).
Sânkhya philosophy Sânkhya-filosofie (v.).
satisfaction tevredenheid (v.), voldoening (v.).
satisfy (to) tevredenstellen, voldoening schenken.
say (began to ~ / continued to ~) zei.
-> Vertalen als 'said', zie: Words to skip. In: The BBT Handbook, p. 150-1 (Words to Skip), quoted in The BBT Manual.
scholar geleerde (m./v.).
scriptural volgens de vedische teksten (evt. schriftuurlijk).
scripture heilige tekst (m.).
- supplementary scriptures - aanvullende heilige teksten.
- revealed scriptures geopenbaarde teksten (in verzen kan geopenbaarde geschriften). Zie ook:DEVOTIONAL SCRIPTURES, REVEALED SCRIPTURES, SCRIPTURE.
sect sekte (de).
seed kiem (de) ('the seed of devotional service' - 'de kiem van devotionele dienst'); anders: zaad (o.)
seek out (a person) proberen/zien te vinden, benaderen.
self (the) zelf (o.).
self-control zelfbeheersing (v.).
self-controlled beheerst, zichzelf meester.
self-effulgent zelfverlicht.
self-evident vanzelfsprekend, (zelfevident).
self-interest eigenbelang (o.).
self-realization zelfrealisatie (v.).
self-realized zelfgerealiseerd.
self-satisfied zelfvoldaan.
self-sufficient zelfvoorziend, onafhankelijk.
sense enjoyment zingenot (o.).
sense gratification zinsbevrediging (v.).
- concentrated - op zichzelf gericht [ik en mijn].
- extended - naar buiten gericht, gericht op dierbaren [gezin, volk, natie, enz.].
sense pleasure(s) gelukservaring(en) (v.).
sense(s) zintuig(en) (o.) (uitvoerende zintuigen & kennisvergarende zintuigen)
- jñânindriyas - kennisvergarende zintuigen (~ voor het opdoen van kennis).
- karmindriyas - uitvoerende zintuigen (executive senses, Bhâg. 4.29.63), evt. handelende ~).
-> Nectar of Devotion, Ch. 2, p.20: "Practice means employing our senses in some particular type of work. Therefore devotional service in practice means utilizing our different sensory organs in service to Krishna. Some of the senses are meant for acquiring knowledge, and some are meant for executing the conclusions of our thinking, feeling and willing. So practice means employing both the mind and the senses in practical devotional service."
separate gescheiden.
separate endeavor (without separate endeavor) (zonder) een afzonderlijke inspanning (v.).
separation gescheidenheid (v.).
separatist separatist(e) (m./v.).
sequence* wat volgt op iets anders, reeks (de), opeenvolging (v.), gevolg (o.), logische gevolgtrekking (v.).
* PRABHUPÂDAISM.
-> This word sometimes means "objective laws" (BBTM, p. 60).
-> Zie: VD - 'In sequence to: volgens alle wetten van de logica." ('objectieve wetten').
service attitude dienstbaarheid (v.), dienstwilligheid (v.), (dienstbare houding/-instelling (v.)). Zie ook: ATTITUDE OF SERVICE.
sex desire seksueel verlangen (o.).
sex life seks (m.), seksualiteit (v.).
shelter toevlucht (v.).
shelter of (to take) (shelter, taking ~ of) bescherming zoeken bij, toevlucht nemen tot, toevlucht zoeken bij.
should (not) zou... (niet) moeten, doet er goed aan (niet) te. . .
show vertoning (v.), show (m.), voorstelling (v.).
show-bottle namaak, nep, pseudo-.
significant belangrijk, veelbetekenend.
similarly op dezelfde manier, zo, net zo; 'Hetzelfde geldt voor x. X is . . . .
-> Kan soms weggelaten worden. Zie: Words to skip. In: The BBT Handbook, p. 150-1 (Words to Skip), quoted in The BBT Manual.
simple living eenvoudig leven.
simple living, high thinking eenvoudig leven, verheven denken.
simply (...), eenvoudig door (...), simpelweg (bw. van wijze), gewoon(weg) (bn./bw.), eenvoudig(weg) (bn./bw.) louter, slechts, alleen maar, zonder meer, (enkel).
simultaneous tegelijkertijd.
simultaneous oneness and difference tegelijkertijd eenheid en verscheidenheid. Zie: ONE AND DIFFERENT (SIMULTANEOUSLY), ONENESS AND DIFFERENCE (SIMULTANEOUS), SIMULTANEOUS ONENESS AND DIFFERENCE.
sincere oprecht, eerlijk (bn.).
sinful zondig.
sinful association zondige invloeden.
sinful life zondig leven / bestaan.
sinful reactions reacties op zonden.
sinless vrij van zonden, zondeloos (bn.).
sitting posture zithouding.
situated* (in) ~ in devotional sevice gegrond, vaststaan, (verankerd zijn in) soms: zijn plaats vinden, vastberaden bezig zijn met devotionele dienst, .
* Zie: Nectar of Diction.
- ~ in knowledge - gegrond zijn in kennis, vastaan in kennis, verankerd zijn in kennis.
- ~ in the self - gegrond in het zelf, vastaan in het zelf, verankerd zijn in het zelf.
- how to become situated in - hoe hij zijn leven daarop kan baseren
six changes (birth, growth, ...) zes veranderingen: geboorte, groei, behoud/instandhouding (of: zich handhaven/in stand blijven/enige tijd blijven bestaan/zich in stand houden), voortplanting, verzwakken en dood. Zie ook: DWINDLE (IN THE SIX STAGES).
-> (levende wezens) verzwakken, (levenloze objecten) aftakelen, vervallen.
-> Zie: Bg. 10.34 (2001): 'Tijdens het doormaken van ontwikkeling ondergaan levende wezens zes primaire veranderingen: ze worden geboren, ze groeien, ze houden zich in stand, ze planten zich voort, ze verzwakken en uiteindelijk verdwijnen ze [gaan ze dood].'
skin disease (without quotation marks) huidziekte (v.).
"skin disease" (with quotation marks) grote vereenzelviging (v.) / identificatie (v.) met het/de ... (veelal met het lichaam, materiële zaken, etc.).
-> [Q:] (Vaidyanath das): What does S'rîla Prabhupâda mean, when he uses this phrase? What is the origin of this expression? Is it normal English expression, or Prabhupâda's invention? [A:] (Jayadvaita Swami): "Skin disease" is a normal English term. It refers to any disease of the skin, such as exzema, psoriasis, or what have you. But S'rîla Prabhupâda plays a game with the term. He uses it to mean "the disease of thinking the body to be the self." Thus a person in the bodily concept of life has "skin disease," the disease of identifying himself with his skin.
sky (spiritual/material) hemel (spirituele/materiële hemel) (de).
snare - last ~ of mâyâ laatste valstrik (m.) van mâyâ, (ook) verleiding (v.), verzoeking (v.). Zie: LAST SNARE OF MÂYÂ.
so, ... op die manier (niet: op dezelfde manier).
sober (meestal) wijs (als in Bg. 2.13), (anders) beheerst, verstandig, ingetogen, kalm, gematigd, redelijk, ernstig, gelijkmoedig.
so-called zogenaamd, quasi, pseudo.
social order(s) /division(s) (varna) sociale klasse (v.).
society girl ("classy prostitute") courtisane (v.).
somehow or other hoe dan ook, op een of andere manier.
sophisticated verfijnd, geraffineerd.
soul ziel (v.). Zie ook: CONDITIONED SOUL, FALLEN SOUL, SPIRIT SOUL, SUPERSOUL, SURRENDERED SOUL.
sound vibration geluid (o.), (evt. geluidstrilling (v.)).
speaking (engaged in ~) spreken, sprak.
-> Vertalen als 'spoke, zie: Words to skip. In: The BBT Handbook, p. 150-1 (Words to Skip), quoted in The BBT Manual.
species of life (a) levensvorm(en) (m.).
specific duty specifieke plicht (de).
speculate (to) speculeren. Zie ook: MENTAL SPECULATOR, MENTAL SPECULATION(S), PHILOSOPHICAL SPECULATION(S), SPECULATION, SPECULATOR.
speculation speculatie. Zie ook: MENTAL SPECULATOR, MENTAL SPECULATION(S), PHILOSOPHICAL SPECULATION(S), SPECULATE (TO), SPECULATOR.
speculative philosopher speculatieve filosoof/filosofe (v./m.). Zie: PHILOSOPHER, SPECULATIVE.
speculator iemand die speculeert. Zie ook: MENTAL SPECULATOR, MENTAL SPECULATION(S), PHILOSOPHICAL SPECULATION(S), SPECULATE (TO), SPECULATION.
spell betovering (v.).
sphere (of activity) sfeer (de), gebied (o.), bereik (o.).
spirit geest (m.) of spiritueel (bn.) (He is entirely spirit - Hij is volledig spiritueel).
spirit (brahminical spirit) mentaliteit (v.), instelling (v.), (gemoeds)stemming (v.), geest (m.).
spirit and matter het spirituele en het materiële.
spirit soul (spirituele) ziel (v.).
spiritual* spiritueel
* Zie: Nectar of Diction.
- spiritual body - spiritueel lichaam (o.) (bn.).
- spiritual desire - spiritueel verlangen (o.).
- spiritual energy - spirituele energie (v.).
- spiritual life - een spiritueel leven (o.)/het spirituele l.
- spiritual nature - spirituele aard (m.), spirituele natuur (v.).
- spiritual master - spiritueel leraar (m.) mv. spiritueel leraren).
- spiritual order (âs'rama) - spirituele levensorde (v.).
- spiritual perfection - spirituele volmaaktheid (v.).
- spiritual planet - spirituele planeet (v.).
- spiritual platform - spiritueel niveau (o.), spiritueel vlak (o.).
- spiritual potency - spiritueel vermogen (o.).
- spiritual progress - spirituele vooruitgang (m.).
- spiritual sky - spirituele hemel (v.).
- spiritual world - spirituele wereld (m.).
spontaneous spontaan.
spotless Purâna vlekkeloze purâna, (onberispelijke purâna).
stage fase (v.).
stalwart* onverzettelijk, standvastig.
* PRABHUPÂDAISM.
-> "Stalwart" often means: prominent, outstanding, famous, renowned, distinguished, noted, celebrated (BBTM, p. 60).
standard (adj.) standaard-, (algemeen) gangbare.
standard (n.) standaard (m.), norm (de), maatstaf (m.).
standard of life levensstandaard (m.).
state (to) stellen, zeggen, verklaren, verkondigen.
statement stelling (v.), uitspraak (v./m.), verklaring (v.).
steady evenwichtig, standvastig, vastberaden, bestendig, kalm.
steady (to be) bestendig zijn, standvastig zijn.
steppingstone springplank (m.), gunstige positie (v.) (om iets te bereiken), hulp (bij een bepaald streven), gunstig hulpmiddel (o.), duwtje in de rug, (evt. een goede basis (v.)).
storefront (kleine) winkelruimte (v.)
strength (on the ~ of) krachtens, op kosten van, vertrouwend op.
struggle (to) zwoegen, worstelen, strijden, inspannen.
student leerling(e) (m./v.).
study studie (v.)
- comparative ~ - vergelijkende ~.
- preliminary ~ - voorbereidende studie (v.).
stumbling block(s) obstakel(s) (o.), belemmering(en) (v.).
sublime verheven (bn.), voortreffelijk (bn.), uitmuntend (bn.).
sublime (the most ~) het/de meest verheven(e).
subordinate(s) (one's) ondergeschikte(n).
subtle (material) body fijnstoffelijk lichaam (o.).
success (secret of) geheim tot succes.
sum and substance de (hele) essentie, essentie, geheel.
sum total totaal (o.).
superior(s) (one's) meerdere (de).
Supersoul Superziel -> let op: (m.).
supplementary scriptures aanvullende teksten, (aanvullende heilige teksten), (in verzen kan aanvullende geschriften). Zie ook: DEVOTIONAL SCRIPTURES, REVEALED SCRIPTURES, SCRIPTURE.
supposed* vermoedelijk, zogenaamd, zogezegd. Maar ook: (wordt) gezegd.
* PRABHUPÂDAISM.
-> In Eng. "supposed" often conveys the idea that some kind of opposite is at work ("... but actually). Sometimes it should be "said". (BBTM, p. 60).
supreme allerhoogste, hoogst, best, allerbest.
Supreme Allerhoogste (m.).
Supreme Absolute Truth Allerhoogste Absolute Waarheid (m.).
supreme controller allerhoogste bestuurder (m.).
supreme enjoyer allerhoogste genieter (m.).
Supreme Lord Allerhoogste Heer (m.).
Supreme Personality of Godhead* Allerhoogste Persoonlijkheids Gods (m.), -heden Gods [Krishna en Balarâma].
* PRABHUPÂDAISM.
-> BBTH, p 140: "This is a term that S'rîla Prabhupâda invests with a meaning all to its own. (...)" [The rest of the passage defending the Dutch translation "Allerhoogste Godspersoon" has become obsolete - are there more "Allerhoogste Godspersonen"?
-> "Prabhupâda galvanizes ["to startle into sudden activity; stimulate", RV] his readers theologically by harnessing the twin phrases, 'Supreme Personality of Godhead' and 'devotional service,' his unique translations for the tw- Sanskritic terms, bhagavân and bhakti. Ordinarily, we expect translation to be a step down from the originalwith something being lost, but in translating these terms, Prabhupâda accelerates their meaning, and in doing so, establishes them as the governing principles of his theology. In the theological phrase, the Supreme Personality of Godhead, 'the greatness of God is communicated by the word "supreme," intimacy with the divine is indicated by the word 'personality,' and the ultimate theism, or "divine nature" or "essence of divinity" of this "supreme personality" is indicated by the otherwise rarely used English word "Godhead"' (Sweig 1995). (...)." [For the rest of the quote see: DEVOTIONAL SERVICE, RV].
In: Tamal Krishna Goswâmî. (1998). 'Tensions in Scriptural Transmission'. In: Journal of Vaishnava Studies, vol. 6, nr. 2, spring 1998 (ISSN: 1062-1237), pp. 66-7.
Supreme Self Allerhoogste Zelf (o., bij verw. m.).
surrender overgave (v.).
surrender (to) zich overgegeven.
surrendered soul overgegeven ziel (v.).
survey (all I survey) alles binnen mijn bereik. Zie: ALL I SURVEY.
sweet relationship innige, vertrouwelijk, zeer hechte relatie (v.) (verbintenis (v.)).
sweet words zoete / vriendelijke woorden.
system (social, Vedic ~) systeem (sociaal, vedisch ~) (o.).
systematically systematisch, consequent, stapsgewijs.
